Fotografije: Anes Osmić
U februaru ove godine u Srbiji je ozvaničena akcija Negujmo srpski jezik. Ministar kulture i informisanja Vladan Vukosavljević rekao je za RTS: “Predviđeno je da se u gradovima Srbije održi prvo promocija postera ‘Negujmo srpski jezik’, gde veliki broj poznatih ličnosti iz javnog i kulturnog života afirmišu tačne odgovore na neke jezičke nedoumice koje su vrlo česte, akcija je bila na nivou grada Beograda, mnogi su se odazvali našem pozivu” - izjavu je prenio portal B92.
Pozivu su se odazvali i u Republici Srpskoj. Tako na zidu Filozofskog fakulteta na Palama Anica Dobra s gramatikom i priručnikom u rukama poručuje da se “ne znam” piše odvojeno i da je ispravno reći “predstava” a ne “pretstava”.
U kampanju je uključen i Miloš Crnjanski. Citiraju ga bez izvora te nije baš jasno da li ga upotrebljavaju ili zloupotrebljavaju: “Pisati se može veliko, izraziti veliko samo na jeziku one koja nas je u mukama na svet donela i u govoru detinjstva”, stoji na jednom od plakata kampanje uz njegov lik.
Ipak, prije bi se moglo reći da je riječ o zloupotrebi, a evo i zašto. Ono što nas Anica uči je normirani jezik. Govor djetinjstva nije normiran, njemu nije važno šta je odvojeno a šta rastavljeno. To nije ni majčin govor, osim ako majka baš nije profesorica maternjeg jezika. Ovakvim postavljanjem stvari, odnos prema majci, odnos nesebične, bezuslovne ljubavi treba prenijeti i na standardni srpski jezik, politički i ideološki projekat s nacionalističkim prerogativom.
Crnjanski, međutim, u datom kontekstu može imati smisla kad se pogleda u strop zgrade Filozofskog fakulteta na Palama, ali s jednim drugim citatom. To je lajtmotiv njegovog romana Seobe: “Beskrajni plavi krug i u njemu zvezda.” Strop je urušen i da nije zaštitnih dasaka kroz njega bi se moglo vidjeti nebo. Simbolika čežnje za boljim životom i moralnom čistotom, koja ispunjava smisao tog citata, primjenjiva je i na studente Filozofskog. Taj strop jedna je u nizu stvari koja ih tjera da sretnu zvijezdu idu tražiti negdje drugo, tamo daleko, gdje nema njihovog jezika i gdje je krov nad glavom važniji od činjenice da li se “ne znam” piše zajedno ili odvojeno.