Vlada Brčko distrikta je u budžetu za 2018. godinu predvidjela 1.703.462,26 KM za rad Pododjela za visoko obrazovanje i nauku, koji će djelovati pri Vladinom Odjelu za obrazovanje. Osnovni cilj tog Pododjela će biti razvoj visokog školstva i naučno–istraživačkog rada u Brčkom, ali konkurs za poziciju šefa/šefice Pododjela nije još raspisan zbog različitih političkih igara.
Veliki dio tog iznosa odlazi na finansiranje nastave javnih univerziteta koji imaju svoje ispostave u Brčkom, kao što su Univerzitet u Sarajevu, Odsjek za odnose s javnošću s Filozofskog fakulteta Sveučilišta u Mostaru i Ekonomski fakultetu u Brčkom, koji je ispostava Univerziteta Istočno Sarajevo. Privatne visokoškolske ustanove ne dobivaju novac od Vlade Brčko distrikta, kaže Senad Osmanović, šef Odjela za obrazovanje Vlade Brčko distrikta. Pojašnjava da Univerzitet u Sarajevu od Vlade Brčko distrikta dobiva 167.000 konvertibilnih maraka, Univerzitet u Mostaru 84.000 konvertibilnih maraka, a Ekonomski fakultet 167.000 KM. Ti univerziteti dobivaju finansijsku pomoć od samog početka svog djelovanja u Brčko distriktu. Novac za njih je u budžetu Brčko distrikta dio sredstava za Odjel za obrazovanje, izdvojen kao Grantovi pojedincima (Izvještaji o izvršenju budžeta od 2011. do 2017. godine).
No, ove ispostave nisu dobivale novac samo iz budžeta.
Kao podršku Univerzitetu u Sarajevu SDA je davala dodatnih 200.000 konvertibilnih maraka, tako da su oni iz budžeta Brčko distrikta dobivali 367.000 KM. Po istom principu SDS je dao Ekonomskom fakultetu 25.000 KM. Pored sredstava koja su izdvajana iz budžeta Brčko distrikta, Univerzitet u Sarajevu je odlučio da prestane s aktivnostima u Brčkom jer im ta sredstva nisu dostatna, kaže Osmanović.
Novac koji je SDA davala Univerzitetu u Sarajevu je novac iz budžeta Brčko distrikta, iz sredstava koje političke stranke što imaju predstavnike u Skupštini imaju na raspolaganju kako bi podržale rad institucija ili individua koje smatraju bitnim.
Mi u SDA smatramo jako bitnim postojanje Univerziteta Sarajevo u Brčkom. Zato smo odlučili na ovaj način pomoći njihov rad, ističe Osmanović.
Za razliku od Osmanovića, član Skupštine Brčko Distrikta Esad Atić tvrdi da najveći dio budžeta odlazi na stipendiranje studenata iz Brčkog na raznim visokoškolskim ustanovama u Bosni i Hercegovini.
Ja smatram da je cijeli budžet Brčko distrikta za 2018. godinu besmislen. Budžet je potrošački, a ne razvojni. Ista stvar je i sa budžetom Odjela za obrazovanje. Novac koji se daje visokoškolskim ustanovama koje funkcionišu u Brčkom mogao bi biti preusmjeren u formiranje brčanskog univerziteta. Tako bismo vremenom imali kadar koji bi predavao na ovom univerzitetu, ali ne samo oni. Zašto ne bi dolazili i profesori sa drugih univerziteta da rade ovdje?, kaže Atić. Smatra da je visoko obrazovanje u Brčkom dio većih političkih igara.
Srpski poslanici koče razvoj visokog obrazovanja u Brčkom. Na isti način na koji iz Republike Srpske štite interese Srbije, političari iz Brčkog štite interese Republike Srpske i ne žele razvoj Brčko distrikta, pa ni visokog obrazovanja. Njima nije u interesu da Brčko distrikt ima svoj javni univerzitet, već da u Brčkom funkcioniše Univerzitet Istočno Sarajevo, Univerzitet iz RS–a, tvrdi Atić.
Osmanović ipak vjeruje da će šef ili šefica Pododjela za visoko školstvo i nauku biti imenovan/a do kraja 2018. godine.
Pozicija šefa ili šefice Pododjela za visoko školstvo podložna je raznim političkim igrama jer, s obzirom na to da ja imam za cilj formiranje javnog univerziteta u Brčkom, postoji mogućnost da taj uposlenik koči razvoj ovog projekta, kaže Osmanović i najavljuje zapošljavanje i dvoje inspektora koji će kontrolisati rad visokoškolskih ustanova u Brčkom, dok će rad privatnih univerziteta biti prepušten Agenciji za akreditaciju visokoškolskih ustanova u BiH. Osmanović, kao i Atić, sumnja da srpski orijentisane političke stranke žele kočiti razvoj visokog školstva u Brčkom jer one generalno ne žele razvoj Brčko distrikta, pa tako ni visokog obrazovanja u Brčkom.
Istovremeno, Osmanović priznaje da zna za probleme u radu privatnih fakulteta u distriktu.
Svjestan sam problema kada govorimo o privatnim univerzitetima, ali ako ih akreditiraju – to je to, a za poštivanje Zakona će se pobrinuti novouposleni inspektori. Moja dva glavna cilja su da do kraja 2020. godine srednje škole učinim javnim ustanovama i da oformim javni univerzitet Brčko distrikta, najavljuje Osmanović.
U Brčko distriktu trenutno funkcioniše šest visokoškolskih ustanova: dva univerziteta – Evropski i Internacionalni, te Ekonomski fakultet koji je ispostava Univerziteta Istočno Sarajevo, Prirodno–matematički i Poljoprivredno–prehrambeni fakulteti, koji su program dislocirane nastave Univerziteta u Sarajevu, Visoka škola računarstva i poslovnih komunikacija EMPIRICA i odsjek Odnosi s javnošću na Filozofskom fakultetu Sveučilišta u Mostaru. Studenti sa visokoškolskih ustanova koje funkcionišu u Brčkom u većini slučajeva dolaze iz Brčkog, ali i iz okolnih gradova. Manji broj studenata dolazi iz Hrvatske i Srbije. Letimičnim pogledom na prostore u kojima djeluju ove visokoškolske ustanove moguće je uočiti da se radi o prilično neuslovnim prostorima: učionice liče na one u osnovnoj školi, zgrade u kojima rade su bile namijenjene za druge aktivnosti, nema laboratorija ili kabineta za praktičnu nastavu iz bilo kog predmeta... Dostupni podaci govore i o hiperprodukciji kadrova i o tome da mladi koji ne uspiju položiti ispite na javnim univerzitetima, kao i u drugim dijelovima Bosne i Hercegovine, nastavljaju studije na privatnim univerzitetima i brzo ih završe.
Prorektor za razvoj Internacionalnog Univerziteta Brčko Siniša Bilić smatra da je formiranje Pododjela za visoko školstvo i nauku pri Vladinom Odjelu za obrazovanje odlična ideja ukoliko će Pododjel raditi po važećim zakonima i biti učinkovit i ako će budžet, koji i nije veliki, biti efikasno utrošen.
Lično nisam informisan da je Vlada planirala oformiti ovaj Pododjel. Ne znam gdje će biti smješten, ali pretpostavljam da će infrastruktura biti skupa i ne mislim da su to neka velika sredstva, kaže Bilić.
Predavač na Visokoj školi računarstva i poslovnih komunikacija EMPIRICA Aleksandar Maksimović smatra da se zakasnilo sa osnivanjem ovog Pododjela.
Slažem se da se Pododjel treba oformiti, kao i donijeti adekvatan Zakon, ali to je trebalo uraditi mnogo ranije. Logično mi je da je Pododjel za visoko obrazovanje i nauku oformljen prije formiranja bilo kakve visokoškolske ustanove u Brčkom. Osim toga, smatram da, kada govorimo o Zakonu o visokom obrazovanju Brčko distrikta, struka nije dovoljno konsultovana, smatra Maksimović i naglašava da nije bio upoznat sa formiranjem Pododjela, niti izdvajanjem novca za njegov rad.
No, ima i onih koji smatraju da rad visokoškolskih ustanova ne zavisi samo od budžetskog novca i zakona.
Projekat dislocirane nastave Univerziteta u Sarajevu trebao je biti baza za formiranje univerziteta Brčko, ali sada od toga nema ništa jer ta dislocirana nastava prestaje s radom nakon ove školske godine zbog nedostatka podrške lokalnih elita, kaže Ćazim Suljević, bivši direktor brčanskog Preporoda, u čijim prostorijama se održavala nastava fakulteta koji pripadaju Univerzitetu u Sarajevu. Smatra da je glavni razlog nezainteresovanosti lokalnih moćnika za ostanak Sarajevskog univerziteta taj što, navodno, određeni članovi lokalnih elita imaju dionice u privatnim univerzitetima koji posluju u Brčkom.
