Potrošilo se, ne spomenulo se

Trebinje je najjužniji grad u Bosni i Hercegovini. Nalazi se u dolini rijeke Trebišnjice, na tromeđi BiH, Crne Gore i Hrvatske. Prema posljednjim procjenama lokalnih vlasti, u ovom gradu živi oko 30.000 stanovnika, od čega više od 75 posto u urbanom dijelu.

Na zvaničnoj internet-stranici Grada piše da se tamo nalaze brojne obrazovne ustanove, škole, fakulteti, muzej, legati, galerije, likovne kolonije, amaterska pozorišta, kulturno-umjetnička i sportska društva. U Trebinju postoje tri visokoškolske ustanove: Akademija likovnih umjetnosti, Fakultet za proizvodnju i menadžment i Visoka škola za turizam i hotelijerstvo.

Uz visokoškolske ustanove, u Trebinju djeluje Dječiji vrtić Naša radost i četiri srednje škole: Gimnazija Jovan Dučić, Tehnička škola, Centar srednjih škola i Srednja muzička škola. Na internet-stranicama škola nema podataka o broju zaposlenih ili broju đaka koji pohađaju nastavu. Podatak o broju osnovnih škola našli smo, zanimljivo, u dokumentu Džender akcioni plan grada Trebinja za period od 2020. do 2024. godine, usvojenom u novembru 2023. godine.

Četiri osnovne škole su Jovan Jovanović Zmaj, Vuk Karadžić, Sveti Vasilije Ostroški i Muzička škola Trebinje – koje ukupno pohađa 1.725 đaka. U vrtiće je iste (2023) godine bilo upisano 454 djece, na fakultete 383, a u srednje škole 1.230.

Trebinje je administrativno u sastavu Republike Srpske, a prema aktuelnom zakonodavstvu, u tom entitetu osnovne škole su u cjelini u ingerencijama Vlade RS-a koja imenuje direktore i u budžetu izdvaja sredstva za pokrivanje svih potreba osnovnih škola, dok je nadležnost nad srednjim školama podijeljena – Vlada RS-a imenuje upravu i iz budžeta RS-a isplaćuje plate, a lokalne zajednice pokrivaju sve druge troškove ili potrebe. Lokalne zajednice u cjelini brinu za predškolsko obrazovanje, a visokoškolske ustanove u cjelini finansira entitet, s tim da lokalna zajednica može da dodaje određena sredstva.

Prema Odluci Vlade Republike Srpske iz 2021. godine, Grad Trebinje je razvijena jedinica lokalne samouprave, a prema revizorskom izvještaju za 2021. godinu, u administraciji Grada je bilo zaposleno 215 ljudi (četiri funkcionera, 191 na neodređeno vrijeme, 16 na određeno vrijeme, tri pripravnika i jedan neraspoređeni službenik). Kod budžetskih korisnika za koje se sredstva za lična primanja obezbjeđuju u budžetu Grada zaposleno je 265 lica.

Gradske izvršne vlasti u Trebinju nemaju odjel za obrazovanje, nego su škole samostalne budžetske jedinice, a komisiju za obrazovanje ili nešto slično nema ni Skupština Grada. Radna tijela Skupštine su komisije za izbor i imenovanja, za propise, za budžet i finansije, za nagrade i priznanja, za vjerska pitanja, za zaštitu ljudskih prava i pritužbe građana, za pitanja mladih, za mjesne zajednice i saradnju s opštinama i gradovima, za zaštitu okoline, kulturnog i prirodnog naslijeđa, za ravnopravnost spolova, za praćenje stanja u oblasti penzijskog i invalidskog osiguranja, za praćenje stanja u oblasti zdravstva i socijalne zaštite, komisija časti, Savjet za sport, Savjet za kulturu i Savjet za privredu.

Gradonačelnik Trebinja je Mirko Ćurić iz SNSD-a, najbrojnije stranke u gradskoj Skupštini, sa 12 odbornika i odbornica. U Skupštini su i stranke Za pravdu i red (4), SDS (3), Hercegovački narodni pokret – Partija demokratskog progresa (3), Socijalistička partija (2), Ujedinjena Srpska (2), Narodna partija Srpske (1), Narodna demokratska partija (1) i jedan predstavnik nacionalnih manjina.

Kandidati za načelnike na izborima zakazanim za oktobar 2024. godine su, uz Ćurića, Lazar Radan kao kandidat stranke Za pravdu i red i nezavisni kandidat Ranko Vučinić, bivši član SDS-a.

U ovom tekstu korišteni su podaci iz dokumenata budžeta, rebalansa budžeta i izvještaja o izvršenju budžeta sa zvanične internet-stranice Grada Trebinja. Lična zapažanja istraživača data su na kraju.

Najveći troškovi svih škola su, u onom dijelu budžeta koji pokriva lokalna zajednica, utrošak za energiju, komunalne usluge, komunikaciju i transport, između 30 i 50 posto ukupnih troškova, osim za Srednju muzičku školu, gdje gotovo sva raspoloživa sredstva odlaze za te namjene.

2024. 

Prema prihodima planiranim u budžetu za 2024. godinu, obrazovne ustanove koje djeluju na području grada trebale bi ostvariti određene vlastite prihode u ukupnom iznosu od 606.000,00 KM, od čega samo Vrtić 560.000,00 KM kroz naplatu usluge predškolskog vaspitanja, Gimnazija Jovan Dučić i Tehnička škola po 14.000 KM, Centar srednjih škola 17.000 KM i Srednja muzička škola 1.000 KM.

Plan je i da Ministarstvo prosvjete RS-a pošalje 70.000 KM za stipendije za deficitarna zanimanja i 6.435 KM za Vrtić.

Najvažnije zapažanje za ovu godinu odnosi se na činjenicu da su rebalansom plate za zaposlene u upravi dobile preko dva miliona maraka više (sa 13.679.750,00 KM na 15.786.540,00 KM), dok Gimnazija, Tehnička, Centar i Muzička nisu dobile nijednu marku povećanja.

Prema rebalansu budžeta za 2024. godinu, Vrtić bi, od ukupno raspoloživih sredstava koja bi trebala iznositi 3.171.335,00 KM, za plate i nakade zaposlenih izdvojio 2.446.700,00 KM, za materijal i posebne namjene 176.020,00 KM, za izgradnju i pribavljanje zgrada i objekata 80.000,00 KM, za stručne usluge 72.000,00 KM i za ostale nespomenute rashode 66.915,00 KM, za izgradnju i pribavljanje zgrada i objekata 80.000,00 KM, za investiciono održavanje, rekonstrukciju i adaptaciju zgrada i objekata 13.500,00 KM i za nabavku postrojenja i opreme 79.000,00 KM. Vrtić je rebalansom dobio oko 400.000,00 KM više (3.171.335,00 KM prema prvobitnih 2.772.620,00 KM).

Gimnazija Jovan Dučić bi trebala, od raspoloživih 97.000,00 KM, za energiju, komunalne i komunikacijske usluge potrošiti 40.100,00 KM, za nagrade učenicima 3.500,00 KM, za postrojenja i opremu 8.500,00 KM.

Tehnička škola će od 141.500,00 KM za energiju, komunalne i komunikacijske usluge potrošiti 53.500,00 KM, za stručne usluge 7.000,00 KM, za nespomenute rashode 7.900,00 KM, za nagrade učenicima 2.000,00 KM i za postrojenja i opremu 38.700,00 KM.

Centar srednjih škola bi trebao, od 123.600,00 KM, za energiju, komunalne i komunikacijske usluge potrošiti 37.800,00 KM, za nagrade učenicima 4.000,00 KM, za investiciono održavanje, rekonstrukciju i adaptaciju zgrada i objekata 22.000,00 KM i za postrojenja i opremu 10.000,00 KM.

Srednja muzička škola će, od raspoloživih 19.500,00 KM, za energiju, komunalne i komunikacijske usluge izdvojiti 10.800,00 KM, a za postrojenja i opremu 7.500,00 KM.

Grad budžetom planira podržati obrazovanje i kroz plan inkluzije sa 3.000,00 KM; grant osnovnim školama za takmičenje sa 9.000,00 KM; grant osnovnim školama za djecu nacionalnih manjina – Rome sa 3.000,00 KM; izdvajanje za Dom učenika sa 30.000,00 KM, nagrade i poklone za učenike i studente sa 45.000,00 KM; grant za naučno-tehničku saradnju sa 45.000,00 KM; stipendije sa 225.500,00 KM; stipendije za deficitarna zanimanja u srednjim školama sa 70.000,00 KM; prevoz učenika sa 5.000,00 KM; pomoć učenicima osnovnih i srednjih škola bez jednog ili oba roditelja sa 50.000,00 KM; ostale pomoći učenicima i studentima sa 55.000,00 KM; pomoć djeci sa sela sa 100.000,00 KM; kurs engleskog jezika sa 4.000,00 KM.

Ovo su izdvajanja koja se ponavljaju svake godine, ali u različitim iznosima. U budžetu ili rebalansu nema podataka o broju zaposlenih u obrazovnim institucijama ili broju korisnika stipendija i različitih oblika pomoći.

U uvodnom obrazloženju Rebalansa na stranici Grada piše da su ukupna investiciona ulaganja planirana u visini od 9.658.805 KM, a među najznačajnijim investicionim ulaganjima je ono za izgradnju i adaptaciju putne infrastrukture 2.102.742 KM, kanalizaciju i vodovodnu mrežu 1.130.000 KM, popločavanje Starog grada 1.100.000 KM, izgradnju infrastrukture za novu bolnicu 600.000 KM, Duhovni centar Mrkonjići 400.000 KM, učešće grada – Vodosnabdijevanje i kanalizacija – WATSAN RS II 100.000 KM.

Rebalansom je, nešto konkretnije, za održavanje javnih površina planirano 1.670.000,00 KM; za ostale nespomenute rashode Gradske uprave 1.050.670,00 KM; za grantove u inostranstvo za sufinansiranje projekata od interesa za Grad 242.750,00 KM; doznake Gradske uprave građanima 150.000,00 KM; za ostale nespomenute rashode stručne službe Skupštine Grada 236.820,00 KM; naknade skupštinskim odbornicima 24.000,00 KM; parlamentarnim strankama 57.000,00 KM; za izbore i članove gradske izborne komisije 126.620,00 KM; za energiju, komunalne i komunikacijske usluge 611.300,00 KM; za gorivo 283.500,00 KM; grant za četiri vatrogasna društva (Lasta, Jasen Mosko, Bjelasnica, Zubci) 652.400,00 KM; grant za Javno preduzeće Ekologija i bezbjednost 902.180,00 KM; za investiciono održavanje, rekonstrukciju i adaptaciju zgrada i objekata 197.000,00 KM; za postrojenja i opremu 334.500,00 KM; za omladinu i sport 876.500,00 KM (za finansiranje sporta 765.000,00 KM, za sportske manifestacije 50.000,00 KM...); za porodicu i razvoj sela 2.112.325,00 KM (za Agrarni fond grada Trebinja 1.866.325,00 KM, za novorođenčad 120.000,00 KM...); za turizam, zaštitu životne sredine i preduzetništvo 2.748.200,00 KM (podrška samozapošljavanju 800.000,00 KM, za osposobljavanje pripravnika 400.000,00 KM, za zapošljavanje i održavanje zaposlenosti 1.000.000,00 KM, za Javno preduzeće Radnik 475.200,00 KM...); za kapitalne investicije 7.845.022,00 KM (izgradnja, pribavljanje, održavanje zgrada i objekata?!); za boračku i socijalnu zaštitu 1.226.350,00 KM (zapošljavanje boračkih kategorija 100.000,00 KM, za javne zdravstvene ustanove 200.000,00 KM, za sufinansiranje projekata iz socijalno-humanitarnih aktivnosti 175.000,00 KM, doznake boračkim kategorijama 200.000,00 KM, za vantjelesnu oplodnju 60.000,00 KM, pomoć djeci i mladima oboljelim od dijabetesa 40.000,00 KM, za projekat Stambeno zbrinjavanje Roma 62.350,00 KM...); po sudskim rješenjima 80.000 KM; za akcije i učešće u kapitalu 70.000,00 KM; za Centar za socijalni rad 4.106.315,00 KM (2.590.100,00 KM za socijalnu zaštitu...).

Grad Trebinje je planirao i 736.225 KM za Razvojnu agenciju Tredea, od čega 589.375,00 KM za zaposlene, 60.300,00 KM za ostale nespomenute rashode i 30.000,00 KM za ostale izdatke iz transakcija sa drugim budžetskim korisnicima iste jedinice vlasti. Za Muzej Hercegovine planirano je 193.300,00 KM, od čega za rekonstrukciju i investiciono održavanje 55.000,00 KM, za stručne usluge 25.000,00 KM i za ostale nespomenute rashode 41.350,00 KM. Centar za informisanje i obrazovanje na raspolaganju bi trebao imati 1.256.870,00 KM, od čega za plate i naknade zaposlenima 1.064.185,00 KM, za stručne usluge 41.060,00 KM i za ostale nespomenute rashode 50.810,00 KM. JU Trebinjesport na raspolaganju ima 780.600,00 KM, od čega za plate i naknade 509.100,00 KM, a za ostale nespomenute rashode 32.000,00 KM. Turistička organizacija Grada na raspolaganju bi trebala imati 943.000,00 KM, od čega za plate i naknade zaposlenih 568.000,00 KM, za putovanja i smještaj 45.000,00 KM; za stručne usluge 110.000,00 KM, a za ostale nespomenute rashode 152.000,00 KM. Za Dom mladih je planirano 1.103.790,00 KM, od čega 1.000.000,00 KM za plate, 9.200,00 KM za stručne usluge, a 21.500,00 KM za ostale nespomenute rashode. Kulturni centar bi trebao imati na raspolaganju 1.082.550,00 KM, od čega za zaposlene 806.650,00 KM, a 97.000,00 KM za ostale nespomenute rashode. Za Teritorijalnu vatrogasnu spasilačku jedinicu je planirano 113.600,00 KM, za Narodnu biblioteku 74.300,00 KM, od čega za nabavku postrojenja i opreme 17.000,00 KM, a 15.530,00 KM za ostale nespomenute rashode.

Grad je planirao u 2024. godini pozajmiti pet miliona KM, a istovremeno je predviđeno 1.710.000,00 KM za otplatu postojećih dugova i 530.000,00 KM za kamate za zajmove uzete u zemlji.

Rebalansom budžeta rashodi za plate zaposlenima povećani su za nešto više od dva miliona maraka (sa 13.679.750,00 KM na 15.786.540,00), dok rashodi za četiri škole nisu ni za marku (Gimnazija sa 97.000,00 KM na 97.000,00 KM; Tehnička škola sa 141.500,00 KM na 141.500,00 KM; CSŠ sa 123.600,00 KM na 123.600,00 KM i Muzička škola sa 19.500,00 KM na 19.500,00 KM)!

Hronologija trošenja novca

2021.

U 2021. godini budžet Grada Trebinja je rebalansom sa 30.798.000 KM povećan na 32.768.064 KM.

Budžetom je bilo planirano da obrazovne institucije prikupe određena vlastita sredstva, i to Dječiji vrtić Naša radost 282.200,00 KM (od doznaka roditelja za korištenje usluge predškolskog obrazovanja), Gimnazija Jovan Dučić 12.500.00 KM, Tehnička škola 14.000,00 KM, Centar srednjih škola 15.000,00 KM, a Srednja muzička škola 1.000,00 KM. Ovi prihodi su na kraju bili oko 30 posto manji od plana.

Prema izvršenju budžeta, Vrtić Naša radost je potrošio 1.854.057,00 KM (za plate i naknade zaposlenih 1.280.848,00 KM, za materijal za posebne namjene 128.196,00 KM, za nespomenute rashode 40.216,00 KM, za postrojenja i opremu 90.644,00 KM); Gimnazija Jovan Dučić 74.518,00 KM (nagrade učenicima 1.999,00 KM); Tehnička škola 88.879,00 KM (nagrade učenicima 1.182,00 KM); Centar srednjih škola 94.840,00 KM (nagrade učenicima 1.977,00 KM); Srednja muzička škola 223.628,00 KM (za nabavku postrojenja i opreme 210.000,00 KM, nagrade učenicima 1.977,00 KM).

Sve srednje škole su i ove godine najviše sredstava potrošile za energiju, komunalne i komunikacijske usluge, oko 50 posto.

U obrazovanje je ulagano i na druge načine: stipendije 114.600,00 KM; stipendije za deficitarna zanimanja 41.000,00 KM; stipendije za deficitarna zanimanja – srednja škola 50.845,00 KM; prevoz učenika 1.350,00 KM; pomoć učenicima bez jednog ili oba roditelja 38.075,00 KM; pomoć učenicima i studentima 9.248,00 KM; pomoć djeci sa sela 93.800,00 KM; nagrade za učenike i studente 19.520,00 KM; za naučno-tehničku saradnju 33.003,00 KM... 

Poređenja radi, za lična primanja zaposlenih u gradskoj upravi potrošeno je 4.539.882,00 KM; za održavanje javnih površina 1.355.014,00 KM; za tekuće održavanje 281.532,00 KM; za ostale nespomenute rashode 433.851,00 KM; za grantove u zemlji 4.307.607,00 KM; doznake građanima na ime socijalne zaštite 855.420,00 KM; po sudskim rješenjima 67.316,00 KM; grant za medije 50.717,00 KM; za vjerske objekte 47.250,00 KM; doznake građanima 137.648,00 KM; za Slavu Grada i Vasiljev dan u Mrkonjićima 45.504,00 KM; naknade opštinskim odbornicima 20.555,00 KM; parlamentarnim strankama 42.206,00 KM; za gorivo (opšta uprava) 147.680,00 KM; za četiri vatrogasna društva 380.500,00 KM; za Javno preduzeće Ekologija i bezbjednost 540.000,00 KM; za rekonstrukciju, održavanje, adaptaciju i nabavku zgrada i postrojenja 249.898,00 KM; za kulturu, sport, porodicu i obrazovanje 2.375.066,00 KM (za kulturne manifestacije 239.615,00 KM, za finansiranje sporta 870.070,00 KM, za javne zdravstvene ustanove 249.385,00 KM, za projekte iz socijalno-humanitarnih aktivnosti 137.250,00 KM...); doznake za vantjelesnu oplodnju 22.067,00 KM (planirano 60.000,00 KM); za sklapanje braka po odluci 38.075,00 KM; za turizam, poljoprivredu i preduzetništvo 1.660.259,00 KM (za podršku samozapošljavanju 172.500,00 KM, za otvaranje novih radnih mjesta 71.755,00 KM, subvencije zbog korone 63.805,00 KM; podrška razvoju poduzetništva mladih 15.000,00 KM; za Agrarni fond 849.877,00 KM; grant za treću dob 110.000,00 KM; za JP Radnik 160.000,00 KM...); za prostorno uređenje 7.114.146,00 KM (za pribavljanje zemljišta 1.014.000,00 KM, za izgradnju i pribavljanje zgrada i objekata 4.572.752,00 KM...); za stambeno-komunalne poslove 2.023.672,00 KM (oglašavanje, štampanje i ostale slične usluge 8.273,00 KM, održavanje javnih površina 1.355.014,00 KM...); za boračko-invalidsku zaštitu 340.753,00 KM (doznake suprugama umrlih boraca 102.749,00 KM, grant boračkim kategorijama 76.100,00 KM, adaptacija stanova roditeljima poginulih boraca 95.145,00 KM, po programu zapošljavanja boračkih kategorija planirano 100.000,00 KM i utrošeno 8.756,00 KM...); za kamate za zajmove 413.406,00 KM; za teritorijalnu vatrogasno-spasilačku jedinicu 312.017,00 KM (izdaci po osnovu avansa 220.729,00 KM).

Narodna biblioteka je na raspolaganju imala 146.682,00 KM (bilo planirano 71.905,00 KM); Muzej Hercegovine 195.251,00 KM (bilo planirano 140.00,00 KM); Centar za informisanje i obrazovanje 727.816,00 KM (bilo planirano 782,430,00 KM); JU Trebinjesport 454.900,00 KM (planirano 475.000,00 KM); Turistička organizacija Grada 507.654,00 KM (planirano 541.800,00 KM); Dom mladih 532.905,00 KM (planirano 568.200,00 KM); Razvojna agencija 762.665,00 KM (planirano 616.320,00 KM); Kulturni centar 728.101,00 KM (planirano 590.950,00 KM).

2022.

U 2022. godini budžet je sa 37.810.000,00 KM rebalansom povećan na 39.744.756,00 KM, a obrazovne institucije su od vlastite djelatnosti prikupile određena sredstva: Vrtić Naša radost 443.124,00 KM, Gimnazija Jovan Dučić 13.541,00 KM, Tehnička škola 12.434,00 KM, Centar srednjih škola 15.649,00 KM i Srednja muzička škola 643 KM, što je bilo u svim školama oko 30 posto manje od plana.

Gimnazija Jovan Dučić je od Fondacije Select to Give dobila grant u iznosu od 10.734,00 KM, od Fondacije Rodoljub Drašković 156.700,00 KM, a CIVITAS je Vrtiću donirao 1.200,00 KM za unapređenje rada djece predškolske dobi.

Prema izvještaju o izvršenju budžeta, Vrtić Naša radost je potrošio 2.215.983 KM, Gimnazija Jovan Dučić 82.903,00 KM, Tehnička škola 105.993,00 Centar srednjih škola 127.098,00 KM, a Srednja muzička škola 99.305,00 KM. Obrazovne ustanove u Gradu Trebinju su i ove godine najviše izdvajale za energiju, komunalne i komunikacijske usluge, skoro 50 posto sredstava, ali i za nabavku postrojenja i opreme. I ove godine su u budžetu škola bila sredstva za nagrade učenicima – Tehnička škola je dobila 1.200,00 KM, Centar srednjih škola 3.245,00 KM, a Srednja muzička škola 88.000,00 KM za nabavku postrojenja i opreme.

Uz to, za obrazovanje je izdvajano kroz stipendije za deficitarna zanimanja 36.525,00 KM (sredstva iz budžeta RS-a); opštinski plan inkluzije 3.000,00 KM; osnovnim školama za takmičenja 9.000,00 KM; osnovnim školama za djecu nacionalnih manjina – Rome 3.000,00 KM, za Dom učenika 11.000,00 KM, za Studentski centar Trebinje 3.000,00 KM, iako je bilo planirano 10.000,00 KM; za nagrade i poklone za učenike i studente 23.900,00 KM; grant za naučno-tehničku saradnju 39.099,00 KM; stipendije 130.000,00 KM; stipendije za deficitarna zanimanja 0 KM (bilo planirano 30.000,00 KM); stipendije za najuspješnije studente na prijemnim ispitima na javnim univerzitetima u RS-u 0 KM (bilo planirano 20.000,00 KM); stipendije za deficitarna zanimanja u srednjim školama 38.876,00 (bilo planirano 50.000,00 KM); prevoz učenika 0 KM (bilo planirano 3.000,00 KM); pomoć učenicima osnovnih i srednjih škola bez jednog ili oba roditelja 29.3003,00 KM; ostale pomoći učenicima i studentima 18.348,00 KM; pomoć za odlazak učenika i studenata na ekskurziju 16.840,00 KM...

Poređenja radi, za plate i pripadajuće naknade zaposlenih u gradskoj upravi izdvojeno je 5.187.401,00 KM; za održavanje javnih površina 1.419.133,00 KM; za stručne usluge 227.935,00 KM; za putovanja i smještaj 206.198,00 KM; za kamate za zajmove u zemlji 371.170,00 KM; za pribavljanje zemljišta 803.225.00 KM; za izgradnju, održavanje, rekonstrukciju i pribavljanje objekata 10.070,269,00 KM; grantove u inostranstvu za finansiranje projekata od interesa za grad 22.000,00 KM; grantove u zemlji za finansiranje projekata od značaja za grad 5.000,00 KM (bilo planirano 50.000,00 KM?!); grant za medije 72.049,00 KM; za vjerske objekte 160.879,00 KM; naknade skupštinskim odbornicima 19.170,00 KM; gradsku izbornu komisiju 33.693,00 KM; Slavu grada i Vasiljev dan u Mrkonjićima 68.577,00 KM; za parlamentarne stranke 42.261,00 KM; za gorivo 187.832,00 KM; za dobrovoljna vatrogasna društva (Lastva, Jasen Moskvo, Bjelasnica, Zubci) 488.521,00 KM; za JP Ekologija i bezbjednost 657.000,00 KM; za kulturu, porodicu, sport i obrazovanje 2.533.377,00 KM (za finansiranje sporta 817.520,00 KM, za sportske manifestacije 39.350,00 KM, grantove iz oblasti kulture, nauke i društvene brige o mladima 51.000,00 KM); za projekte iz socijalno-humanitarnih aktivnosti 137.000,00 KM; za projekte društvene brige o starim, nacionalnim manjinama i povratnicima 83.200,00 KM; za vantjelesnu oplodnju 40.080,00 KM; pomoć djeci i mladima oboljelim od dijabetesa 26.040,00 KM; za sklapanje braka po odluci 4.250,00 KM; pomoć djeci sa sela 84.800,00 KM; doznake novorođenčadima 106.025,00 KM; za turizam, poljoprivredu i poduzetništvo 2.534.422,00 KM (podrška samozapošljavanju 168.967,00 KM, osposobljavanje pripravnika 248.901,00 KM, za Agrarni fond Grada Trebinja 1.260.841,00KM, subvenciju za Treću dob 88.688,00 KM, za JP Radnik 284.917,00 KM, za novu pijacu – UNDP 269.919,00 KM); za prostorno uređenje 9.118.097,00 KM (za izgradnju i pribavljanje zgrada i objekata 4.051.854,00 KM, za investiciono održavanje i adaptaciju zgrada i objekata 2.545.615,00 KM, za pribavljanje zemljišta 803.225,00 KM); za komunalne i inspekcijske poslove 2.445.654,00 KM (subvencija preduzećima za prevoz 190.000,00 KM, za tekuće održavanje 358.350,00 KM, za održavanje, rekonstrukciju i adaptaciju led-rasvjete 110.760,00 KM); za boračko-invalidsku zaštitu 350.152,00 KM, a bilo je planirano 558.500,00 KM (grant boračkim kategorijama 60.600,00 KM, adaptacija stanova roditelja poginulih boraca 92.853,00 KM, suprugama umrlih boraca 124.562,00 KM, pomoć demobilisanim borcima 31.200,00 KM, dok je bilo planirano 120.000,00 KM, i pomoć za zapošljavanje demobilisanih boraca 0 KM, iako je bilo planirano 80.000,00 KM); za Teritorijalnu spasilačku vatrogasnu jedinicu 99.514,00 KM...

Te godine je Narodna biblioteka potrošila 122.520,00 KM, što je više od plana za oko 30 posto; Muzej Hercegovine 204.347,00 KM, što je za oko 10 posto više od plana; Centar za informisanje i obrazovanje 920.165,00 KM; JU Trebinjesport 507.605,00 KM; Turistička organizacija grada 691.251,00 KM; Dom mladih 697.007,00 KM; Razvojna agencija 708.254,00 KM, što je za oko 50 posto više od planiranih 476.205,00 KM, i Kulturni centar 870.6113,00 KM, što je za oko 20 posto više od planiranih 733.700,00 KM.

2023. 

U ovoj godini je budžet sa 40.070.500,00 KM smanjen na 38.575.242 KM.

Prema budžetu – jedan od kapitalnih grantova je bio 55.000,00 KM za Osnovnu školu Vuk Karadžić.

Prema izvještaju o izvršenju rebalansiranog budžeta za 2023. godinu, Vrtić Naša radost je prikupio 523,426,00 KM, Gimnazija Jovan Dučić 14.027,00 KM, Tehnička škola 13.905,00 KM, Centar srednjih škola 15.640,00 KM i Srednja muzička škola 950,00 KM. Ovi prihodi su bili manji od planiranih.

Istovremeno, tokom godine Vrtić Naša radost je potrošio 2.511.388,00 KM, od čega je 1.841.085,00 KM izdvojio za plate i naknade zaposlenih i 175.146,00 KM za materijal za posebne namjene, za stručne usluge 45.116,00 KM i 91.411,00 KM za ostale nespomenute rashode. Gimnazija Jovan Dučić je dobila 149.816,00 KM, od čega je za energiju, komunalne i komunikacijske usluge potrošeno 37.758,00 KM, za materijal za posebne namjene 26.034,00 KM, za ostale nespomenute rashode 47.065,00 KM i za nagrade učenicima 3.273,00 KM. Tehnička škola je potrošila 103.532,00 KM – za energiju, komunalne i komunikacijske usluge 40.902,00 KM, za nagrade učenicima 1.200,00 KM, za ostale nespomenute rashode 5.461,00 KM, a za investiciono održavanje, rekonstrukciju i adaptaciju i nabavku postrojenja i opreme 23.743,00 KM. Centar srednjih škola je tokom 2023. godine potrošio 117.315,00 KM, od kojih je 34.572,00 potrošeno za energiju, komunalne i komunikacijske usluge, 3.708,00 KM za nagrade učenicima, 15.854,00 KM za tekuće održavanje ili 29.157,00 KM za investiciono održavanje, rekonstrukciju i adaptaciju i nabavku postrojenja i opreme. Srednja muzička škola je imala na raspolaganju 11.540,00 KM, od čega je 10.797,00 KM otišlo za energiju, komunalne i komunikacijske usluge.

Osim ovih izdvajanja, Grad Trebinje je obrazovanje podržavao kroz plan inkluzije sa 3.000,00 KM; osnovnim školama za takmičenja 9.000,00 KM; osnovnim školama za učenike nacionalnih manjina – Rome 3.000,00 KM; za Dom učenika 13.500,00 KM; za Studentski centar Trebinje 5.000,00 KM (bilo planirano 10.000,00 KM); za grantove iz oblasti kulture i nauke 46.500,00 KM (bilo planirano 60.000,00 KM); za nagrade i poklone za učenike i studente 28.905,00 KM; za naučno-tehničku saradnju 34.739,00 KM; za stipendije 155.000,00 KM (bilo je planirano 250.000,00 KM); za stipendije za deficitarna zanimanja u srednjim školama 18.680,00 KM; za đake generacije 6.000,00 KM; za uspješne studente 22.500,00 KM; za najbolje rangirane studente 49.500,00 KM; za prevoz učenika 1.000,00 KM (bilo planirano 3.000,00 KM); za učenike bez jednog ili oba roditelja 27.900,00 KM; pomoć učenicima i studentima 43.479,00 KM (planirano 55.000,00 KM); pomoć djeci na selu 26.106,00 KM (planirano 50.000,00 KM).

Poređenja radi, te godine je za plate i naknade zaposlenih u gradskoj upravi izdvojeno 5.860.769,00 KM; za održavanje javnih površina 1.705.173,00 KM; za nespomenute rashode 652.716,00 KM; po osnovu kamata za primljene zajmove u zemlji 409.232,00 KM; doznake građanima na ime socijalne zaštite 791.994,00 KM (bilo planirano 1.081.600,00 KM); po sudskim rješenjima 16.070,00 KM; za izgradnju i pribavljanje zgrada i objekata 4.263.040,00 KM; za vjerske objekte 109.935,00 KM; naknade skupštinskim odbornicima 21.068,00 KM; parlamentarnim strankama 57.000,00 KM; za gorivo 163.930,00 KM (bilo planirano 310.000,00 KM); za četiri dobrovoljna vatrogasna društva 536.520,00 KM; za Javno preduzeće Ekologija i bezbjednost 590.830,00 KM; za održavanje, rekonstrukciju, adaptaciju i nabavku zgrada 410.268,00 KM; za kulturne manifestacije 368.992,00 KM; za obilježavanje vjerskih, istorijskih i nacionalnih datuma 15.100,00 KM; za omladinu i sport 1.242.711,00 KM (za finansiranje sporta 1.126.905,00 KM, za sportske manifestacije 39.300,00 KM, za društvenu brigu o mladima 15.400,00 KM); za porodicu i razvoj sela 1.760.719,00 KM (za Agrarni fond Grada 1.656,254,00 KM, za obilježavanje dječijih manifestacija 4.306,00 KM, doznake za novorođenčad 107.416.00 KM); za turizam, zaštitu životne sredine i preduzetništvo 433.083,00 KM (podrška samozapošljavanju 37.810,00 KM, iako je bilo planirano 54.000,00 KM, subvencije za zapošljavanje 3.306,00 KM, za osposobljavanje pripravnika 2.250,00 KM, iako je bilo planirano 5.000,00 KM; za JP Radnik 318.400,00 KM); za prostorno uređenje 60.066,00 KM, a bilo planirano 178.000,00 KM (ostali nespomenuti rashodi 36.722,00 KM); za kapitalne investicije 4.900.796,00 KM, a bilo planirano 5.385.300,00 KM (za održavanje, rekonstrukciju, adaptaciju i nabavku zgrada 4.653.792,00 KM, za pribavljanje zemljišta 62.772,00 KM...); za komunalno-inspekcijske poslove 2.666.324,00 KM (tekuće održavanje 324.467,00 KM, čišćenje javnih površina 457.947,00 KM, rasvjeta na javnim površinama 1.045.967,00 KM, održavanje javnih površina 1.705.173,00 KM, subvencije preduzećima za prevoz 94.590,00 KM, investiciono održavanje, rekonstrukcija i adaptacija led-rasvjete 195.670,00 KM, održavanje javne rasvjete 75.681,00 KM, nabavka postrojenja i opreme 126.504,00 KM...); za boračku i socijalnu zaštitu 753.297,00, a bilo je planirano 1.056.675,00 KM (grant boračkim kategorijama 69.652,00 KM, grant javnim zdravstvenim ustanovama 200.000,00 KM, Dom penzionera 0 KM, sufinansiranje socijalno-humanitarnih aktivnosti 148.075,00 KM, društvena briga o starima 77.000,00 KM, doznake boračkim kategorijama 112.039,00 KM, iako je bilo planirano 260.000,00 KM, za vantjelesnu oplodnju 38.104, KM, za pomoć oboljelima od dijabetesa 40.000,00 KM); za teritorijalnu vatrogasno-spasilačku jedinicu 55.233,00 KM, iako je bilo planirano 123.600,00 KM...

Te godine je za Narodnu biblioteku izdvojeno 95.897,00 KM (za nespomenute rashode 28.700,00 KM); Muzej Hercegovine 183.374,00 KM (za nespomenute rashode 49.326,00); Centar za informisanje i obrazovanje 1.057.759,00 KM (za plate i naknade 893.101,00 KM, za nespomenute rashode 48.081,00 KM, za stručne usluge 37.062,00 KM); JU Trebinjesport 624.784,00 KM (za plate i naknade zaposlenima 461.399,00 KM, za nespomenute rashode 35.630,00 KM); za Turističku organizaciju Grada Trebinja 802.640,00 KM (za plate i naknade zaposlenima 431.586,00 KM, za stručne usluge 119.784,00 KM, za nespomenute rashode 172.179,00 KM...), za Dom mladih 837.322,00 KM (747.407,00 KM za plate i naknade zaposlenima, a 19.885,00 KM za nespomenute rashode), za Razvojnu agenciju grada 719.788,00 KM (za plate i naknade zaposlenima 416.636,00 KM, za nespomenute rashode 158.902,00 KM, za ostalu nefinansijsku imovinu 1311.594,00 KM...) i za Kulturni centar 758.536,00 KM (za plate i naknade 524.677,00 KM, za nespomenute rashode 69.171,00 KM, za stručne usluge 24.836,00 KM).

Zaključak na osnovu pokazanog bi bio da Grad Trebinje baš i ne brine za obrazovanje, odnosno škole, osim za pojedine grupe učenika i učenica, a i za njih kao za socijalne kategorije. Plate zaposlenih u upravi su rasle, pojedina izdvajanja poput boračke zaštite ili led-rasvjete su bila konstantna ili su rasla, za proslavu Dana Grada se potroši više nego što jedna škola potroši za godinu... Poređenja radi, samo 2023. godine za obrazovanje je izdvojeno 3.329.019,00 KM, a za rekreaciju, kulturu i religiju 5.225.969,00 KM. Tokom četiri godine plate zaposlenih u gradskoj upravi su rasle neuporedivo više nego izdvajanja za škole ili stipendije i pomoć učenicima.

Iako je džender akcioni plan usvojen 2023. godine, tri godine nakon što je trebalo da se počne ostvarivati, ni u 2023. ni u 2024. nisu planirana sredstva za njegovu realizaciju. Čak i tamo gdje se kao srednjoročni cilj postavlja zaštita djevojčica i djevojaka školskog uzrasta na društvenim mrežama, kroz predavanja u osnovnim i srednjim školama, Budžet ostaje šutljiv. Stvar je pomalo i komična; sam akcioni džender plan pošteno konstatuje da gradska skupština ima 29 zastupnika i samo jednu zastupnicu, dok, kad je riječ o zastupljenosti žena u savjetima mjesnih zajednica na nivou grada, od ukupno 18 mjesnih zajednica, nije zabilježen nijedan slučaj da je predsjednik savjeta žena, dok je i zastupljenost žena unutar savjeta minimalna. S druge strane, revizorski izvještaj za 2021. daje mišljenje s rezervom zbog isplata u gradskoj upravi povodom 8. marta, što nije predviđeno kolektivnim ugovorom za zaposlene u oblasti lokalne samouprave.

Možda bi stvar s obrazovanjem stajala bolje kada bi o budžetu žene odlučivale ravnopravno sa muškarcima?

Generalno gledano, prezentacija finansijskog poslovanja lokalne vlasti Grada Trebinja ostavlja utisak lažne transparentnosti, jer je u izvještajima o izvršenju budžeta previše neodređenih stavki, poput ostalih nespomenutih troškova... Procjena je da je 30 posto budžeta, a možda i više, opravdano ovim formulacijama. Uz to, nema broja zaposlenih, broja korisnika stipendija ili socijalne pomoći ili nekog drugog davanja građanima, nema poređenja budžetskih izdvajanja s istim izdvajanjima godinu ranije...

Ovaj grad je jedna od rijetkih lokalnih zajednica u BiH koja na svojoj internet-stranici ima i dokument Budžet za građane, što je pojednostavljena verzija budžeta. No, teško bi se za njega moglo reći da je svrsishodan i da građani iz njega mogu vidjeti na koji način vlast donosi odluke o tome kako troši njihov novac.