Novinari i novinarke Školegijuma kreirale su tri teksta o radu Studentskog parlamenta Univerziteta u Sarajevu, organizacije u okrilju Univerziteta koja treba pomoći da studentima bude bolje, da se oni i uprava Univerziteta bolje razumiju. SPUS svake godine na svakom od fakulteta u okviru UNSA čine predstavnici studenata, no, kako stvari stoje već duže od godinu dana – sada postoji samo predsjednik SPUS-a, koji više nije ni student, i koji javno govori o tome da ode u stranku! Studenti i studentice ne sjede skrštenih ruku, ali izgleda da nemaju pečat!
Za lakše čitanje ovog feljtona, da kažemo da se u jednom tekstu govori o tome kako je SPUS došao ovdje gdje je sada, u drugom kako je SPUS radio i kako radi, a u trećem o tome šta poduzimaju studenti i studentice.
Studentski parlament Univerziteta u Sarajevu praktično ne postoji jer je rukovodiocima istekao mandat, ili su van BiH, ili su u stalnom radnom odnosu, odnosno odavno nisu studenti. No, ostaci nelegalnog rukovodstva odbijaju ili od obaveza ne stižu da sazovu izbornu Skupštinu, na kojoj bi bilo izabrano novo rukovodstvo Parlamenta, ali je pitanje da li SPUS više uopšte postoji, jer su studentska udruženja pojedinih fakulteta napravila nova krovna udruženja.
U svoja posljednja dva predsjednička mandata Studentski Parlament Univerziteta u Sarajevu uspio je privući pažnju šire javnosti, najviše zahvaljujući ličnim angažmanima njegovog pretposljednjeg predsjednika Harisa Zahiragića, koji je svoje političke stavove daleke desnice, konzervativna mišljenja i diskriminatorne izjave nerijetko dijelio preko socijalnih mreža i u javnim nastupima. (Neke od njegovih izjava su: Pederluk je sistemska i zarazna bolest; Zbog toga mi spominješ tu pedersku i lihvarsku SZO (Svjetsku zdravstvenu organizaciju) koja je kriva i za sidu...; Nas preko 90 % u BiH smatramo da je to bolest koju treba liječiti, a ne promovirati, tako da vam nećemo dopustiti da te brojeve promijenite; To može biti sexualna orijentacija u dijelu pederski orijentirane ateističke zapadne Evrope; Mala idi kupaj ribice i čitaj Vlak u snijegu; Ne bih ni tretirao, nisam za to školu učio, ja bih ipak tretirao Vas koji uglavnom za pokoji dolar iz pederskih crnih fondova izdaste BOGA...; Da se studenti za vrijeme džume oslobode obaveza na fakultetima…) Pored toga što je privukao pažnju, uspio je u očima javnosti sebe staviti u vezu s tadašnjom aktuelnom vlašću – SDA, a na kraju je na oktobarskim izborima bio i njen kandidat za Skupštinu Kantona Sarajevo, i to u isto vrijeme dok je bio član Upravnog odbora Univerziteta u Sarajevu za mandatni period 2017-2021. godine i zaposlen u Zavodu za zdravstveno osiguranje Kantona Sarajevo. Njegov mandat prošao je u samopromociji, pa je zasjenio i sam SPUS koji je trebao predstavljati viši autoritet od svog predsjednika.
Nakon završetka Zahiragićevog mandata, na Skupštini, održanoj 26. aprila 2017. godine, SPUS dobija novo rukovodstvo na čelu s Merimom Serdarevićem. On je u javnom nastupu suptilniji od svog prethodnika, ali ne uspijeva javnost ubijediti da njegov angažman unutar SDA nema nikakve veze s funkcijom u SPUS-u – u javnosti mu često postavljaju to pitanje i on ne krije da je simpatizer, da će postati član, da...
Nije jasno jesu li se ova dva predsjednika SPUS-a samoinicijativno promovirala u višu politiku desne strane ili je ta politika bila direktno umiješana u okupaciju Studentskog parlamenta, ili je sve što se dešava oko SPUS-a neka mješavina toga, ali je činjenica da je sve oko SPUS-a postalo slučaj za sebe!
Šta je zapravo SPUS, na čemu se temelji, šta je uradio za studente, u kojoj mjeri, ko ga kontroliše, šta studentima i studenticama predstavlja i da li uopšte postoji kao ozbiljna organizacija koja sve radi transparentno i po propisu?
Nedorečeni Studentski parlament i njegovi oportunisti
Studentski parlament je pri svom osnivanju 18. 2. 2008. godine registrovan kao udruženje građana pod imenom Studentski Parlament Univerziteta Sarajevo, što se ne poklapa s nazivom Univerziteta u Sarajevu. Zvanična internet-stranica SPUS-a postoji samo u pripremi, te je nemoguće naći konkretne informacije o udruženju. Opis Studentskog parlamenta na internet-stranici Univerziteta, pod tabom Studij, na linku Studentske asocijacije glasi: Studentski parlament Univerziteta u Sarajevu (SPUS) je krovno studentsko udruženje studenata Univerziteta u Sarajevu (UNSA). SPUS svoj rad temelji na osnovu Zakona o visokom obrazovanju, Zakona o studentskom organizovanju Kantona Sarajevo, Statuta Univerziteta u Sarajevu, te akata SPUS-a. Kao krovno studentsko tijelo studenata UNSA, SPUS teži ostvarenju višestrukih ciljeva i zadataka koje prvenstveno ostvaruje radi zaštite prava studenata i njihovog unapređenja, te poboljšavanja svih sfera nastavnog procesa i studentskog standarda. Krovno tijelo SPUS-a je Skupština koja je sazvana od delegata svih studentskih udruženja i asocijacija sa svih akademija i fakulteta Univerziteta u Sarajevu koja bira rukovodeće pozicije SPUS-a: predsjednika, potpredsjednika, studenta pravobranioca i izvršni odbor SPUS-a.
Zakon o visokom obrazovanju SPUS spominje u članu 119, 130, 154 i 168. Prva tri člana odnose se na sastav upravnog odbora Univerziteta, nadležnost i sastav senata Univerziteta i izbor člana akademskog osoblja, a član 168 na finansiranje rada Studentskog parlamenta.
U Zakonu o studentskom organizovanju SPUS se spominje u dva poglavlja, od člana 25 do člana 50, iz kojeg su neki članovi i njihovi stavovi dijelom idejno ili doslovno preuzeti za Statut SPUS-a.
U članu 35 Zakona o studentskom organizovanju (Mandat članova organa i stručnih tijela SPVU-e), u stavu 2 piše da status člana SPUS-a prestaje prestankom statusa studenta i ukoliko usljed objektivnih okolnosti nije u mogućnosti obavljati dužnost. U Statutu SPUS-a, u članu 32, stavu 1, piše: Licima u organima i tijelima Studentskog parlamenta prestaje funkcija prije isteka vremena na koje je izabran: ostavkom, razrješenjem, istekom mandata člana Studentskog parlamenta, usljed objektivnih nemogućnosti za obavljanje funkcije i prestankom statusa studenta. U stavu 3 istog člana dodaje se: U slučaju prestanka statusa studenta, izabrano lice ima mogućnost ostati na funkciji u tehničkom mandatu, odnosno do prve naredne sjednice Skupštine, kako bi se izbjegao vakum u vršenju funkcije i osigurao kontinuitet.
Kako Skupština SPUS-a nije sazvana od 26. 4. 2017. godine – do kraja 2018. godine nije bilo moguće izabrati nove članove i uspostaviti nove mandate. U aprilu 2017. godine za predsjednika Skupštine izabran je Bekir Rovčanin, koji nema status studenta od jula te godine. On trenutno radi u Domu zdravlja Stari Grad, godinu i pet mjeseci nije student, tehnički mandat ili, prema Statutu, period od prestanka statusa studenta do sljedeće sjednice (koja je trebala biti sazvana na isteku mandata kolektivnog rukovodstva od godinu dana) završio je u aprilu 2018. godine. Period od aprila do decembra 2018. godine ne može se naći ni u jednom zakonu, u Statutu ili aktu koji je vezan sa SPUS.
Kad je riječ o Izvršnom odboru, u članu 18, stavu 2 Statuta SPUS-a piše: Izvršni odbor može odlučivati ako je na sjednici prisutno najmanje šest članova, a odluke donosi većinom ukupnog broja glasova. Ukoliko u slučaju glasanja bude isti broj glasova, onda je Predsjednikov glas odlučujući, a u stavu 3 istog člana stoji: U slučaju hitnosti Predsjednik Studentskog parlamenta može tražiti da članovi Izvršnog odbora o pojedinom pitanju glasaju putem elektronske pošte. Od šest članova koji trenutno čine izvršni odbor SPUS-a, predsjednik Komisije za nastavu i reformu Enes Karadža završio je Građevinski fakultet i odselio iz Bosne i Hercegovine, pa je nejasno da li je njegovo članstvo još uvijek validno, da li i kako Izvršni odbor SPUS-a donosi odluke i kako uopšte funkcioniše u takvoj postavci.
Iz ovog primjera može se vidjeti koliko je Statut SPUS-a nedorečen i pogodan za pobijanje vlastite svrhe: ako je potrebno najmanje šest članova za odlučivanje Izvršnog odbora, a trenutno ih u BiH ima samo pet, moguće je tumačiti da se glasanje može provesti putem elektronske pošte, i tada može glasati i član koji je van države. No, kako nigdje u Statutu ne postoji ograničenje u kome se navodi koje uslove delegat mora ispuniti da bi bio član Izvršnog odbora, i ako se zna da je jedan član odselio iz države i da više nije student Univerziteta u čijem se Studentskom parlamentu vodi kao član Izvršnog odbora, kako je moguće da rukovodstvo SPUS-a i dalje funkcioniše?
U Statutu SPUS-a, u članu 33, stavu 2, navodi se da lice u organima i tijelima može biti razriješeno mandata ako: I) prekrši Pravilnik o disciplinskoj odgovornosti studenata; II) ne ispunjava dužnosti u nadležnosti njegove funkcije; III) krši odredbe Zakona, Statuta Univerziteta, ovog Statuta i opštih akata Studentskog parlamenta; IV) zloupotrijebi položaj.
Iako je aktuelno rukovodstvo SPUS-a nepotpuno i iako je predsjednik Serdarević završio fakultet, odnosno nije više student Univerziteta u Sarajevu, nejasno je zašto predsjednik SPUS-a ne saziva skupštinu na kojoj bi trebalo riješiti istekle mandate (a studenti su pismenim putem više puta tražili sazivanje skupštine). Osim toga – SPUS ima i druge probleme koje treba riješiti: Statut je odavno prekršen, predsjednik Skupštine Bekir Rovčanin odavno to nije, kao ni predsjednik Komisije za nastavu i reformu Enes Karadža. Na ovaj način prekršen je i Zakon o studentskom organizovanju i Statut Studentskog parlamenta, pa je otvoreno pitanje da li je SPUS postao talac vlastitog rukovodstva?
Jedino se u Zakonu o studentskom organizovanju spominje nadzor nad radom SPUS-a, ali je to nemoguće naći u Statutu SPUS-a. U članu 46 (Nadzor), u stavu 3 stoji: Nadzor nad obavljanjem djelatnosti i raspolaganjem financijskim sredstvima SPUS-a vrši Upravni odbor visokoškolske ustanove, u skladu sa opštim aktom visokoškolske ustanove. Isto tako, Zakon o studentskom organizovanju u članu 47 podrazumijeva novčane kazne za studentsku organizaciju i predsjednika, ali te novčane kazne nema u Statutu SPUS-a. U Zakonu o studentskom organizovanju, u članu 32 (Prava predsjednika, zamjenika predsjednika i sekretara SPUS-a), u stavu 1 piše: Predsjednik, zamjenik predsjednika i sekretar SPVU-e imaju pravo na novčanu naknadu za njihov rad. Visina naknade je određena opštim aktom SPVU-e, ali nigdje u Statutu Studentskog parlamenta ne piše koliko iznosi naknada za njihov rad, da li je uključena u finansijskom izvještaju i da li tu naknadu mogu dobivati i nakon isteka zakonskog mandata. U Statutu SPUS-a se samo u članu 43, stavu 6, kaže: Predsjedniku, Zamjeniku predsjednika i Sekretaru pripada pravo na naknadu iz gore navedenih sredstava.
Zašto Upravni odbor UNSA nije ništa pokušao uraditi povodom situacije u SPUS-u? Zašto rektor Univerziteta nije linijom odgovornosti zatražio od Upravnog odbora da reaguje? U Statutu Univerziteta, u članu 60, stav 2, piše: Rektor je odgovoran za poštivanje Zakona i izvršavanje odluka nadležnih organa vlasti, Senata i Upravnog odbora u obavljanju registrirane djelatnosti, dok u stavu 4 istog člana piše: Rektor je ovlašten suspendirati rukovodioca organizacione jedinice i pokrenuti postupak utvrđivanja odgovornosti na način i pod uvjetima utvrđenim Zakonom.
Još malo o ovlaštenjima
Novo rukovodstvo SPUS-a, izabrano na sjednici 26. 4. 2017. godine, od delegata je zatražilo da odobre izmjene nekih članova Statuta SPUS-a, bez uvida u tekst izmjena, a s uvjerenjem da to traže Univerzitet i Ministarstvo, na šta su delegati inicijalno pristali, ali su tražili da im se izmjene Statuta dostave na uvid. Kada su vidjeli izmjene, shvatili su da su izmijenjena više od tri člana, a neki do te mjere da se moć odlučivanja stavlja u ruke samo dva člana Studentskog parlamenta, predsjednika Skupštine i predsjednika Udruženja. Tako je počela nova era u unutrašnjoj politici SPUS-a, u kojoj se njegova autonomija sužava na pojedince koji demokratsko odlučivanje skoro u potpunosti odbacuju.
Ilustracije radi, evo izmjena. Dok u staroj verziji Statuta piše: Ako Predsjednik Skupštine Studentskog parlamenta, na prijedlog najmanje 1/3 članova Skupštine ne zakaže redovnu sjednicu, ili vanrednu na prijedlog najmanje 1/2 članova Skupštine ili Odlukom Izvršnog odbora, u roku od 15 dana, Skupštinu mogu sazvati predlagači, pri čemu će se detaljan postupak i tok sjednice utvrditi Poslovnikom o radu Skupštine, u novoj verziji stoji: Ako Predsjednik Skupštine Studentskog parlamenta, na prijedlog najmanje 1/3 članova Skupštine ne zakaže redovnu sjednicu, ili vanrednu na prijedlog najmanje 1/2 članova Skupštine ili odlukom Izvršnog odbora, u roku od 15 dana, Skupštinu može sazvati Predsjednik Studentskog parlamenta, pri čemu će se detaljan postupak i tok sjednice utvrditi Poslovnikom o radu Skupštine. Ovom izmjenom omogućene su situacije poput ove u kojoj se SPUS sada nalazi: sazivanje Skupštine kasni pet mjeseci, iako je jedna trećina delegata u junu uputila zahtjev za njeno sazivanje.
U starom tekstu Statuta pisalo je i: Prijedlog za razrješenje funkcije lica u organima i tijelima Studentskog parlamenta može pokrenuti Predsjednik, natpolovična većina članova Izvršnog odbora, Nadzorni odbor i jedna trećina članova Skupštine, podnošenjem pismenog zahtijeva (sic!), a u izmijenjenom tekstu stoji: Prijedlog za razrješenje funkcije lica u organima i tijelima Studentskog parlamenta može pokrenuti Predsjednik Studentskog parlamenta, dvotrećinska većina članova Izvršnog odbora i natpolovična većina članova Skupštine, podnošenjem pismenog zahtijeva (sic!). Ovom izmjenom praktično je onemogućeno razrješavanje s funkcije bilo koga u tijelima SPUS-a.
I na kraju je izmijenjen stav o finansiranju SPUS-a, koji nema svog ekvivalenta u starom Statutu, odnosno ubačen je član 43, stav 6, u kome stoji: Predsjedniku, Zamjeniku predsjednika i Sekretaru pripada pravo na naknadu iz gore navedenih sredstava.
Statut SPUS-a nije javno dostupan na zvaničnoj internet-stranici, na stranici Univerziteta se ne spominje, a nema ga ni u bilo kojem opisu SPUS-a na nekoj od socijalnih mreža. Zakon o visokom obrazovanju, studentskom organizovanju i Statut Univerziteta, na koje se poziva Studentski parlament, ne definišu do kraja njegov rad i u nekim stvarima se mimoilaze sa Statutom SPUS-a kojeg je, pored revizije kvaliteta rada, potrebno vratiti na demokratske postavke funkcionisanja i u okvire zakona.
Dok je rukovodstvo SPUS-a mjesecima nepotpuno i neusklađeno sa zakonom, odnosno nezakonito, iz nekoliko udruženja studenata pojedinačnih fakulteta unutar Univerziteta mjesecima traže izbornu skupštinu i tvrde da su ispunjeni svi uslovi za njeno sazivanje. Serdarević tvrdi da delegati iz matičnih studentskih udruženja nisu legalno izabrani, i to koristi kao izgovor zbog čega ne saziva skupštinu. Kako je odbio više pokušaja razgovora za Školegijum, nemoguće je saznati da li je svjestan, odnosno da li zna da je obavezan sazvati skupštinu zbog trenutnog stanja u kome se SPUS nalazi: mandati rukovodstva su davno istekli, nijedan izvještaj o radu niti finansijski izvještaj nije podnesen od prošle Skupštine...
Predsjednik
Kako nismo uspjeli ubijediti Merima Serdarevića da odgovori na nekoliko pitanja za Školegijum, potražili smo odgovore koje je ranije davao u drugim medijima. Tako, recimo, predsjednik SPUS-a u Omladinskom programu BHR1 19. 11. 2018, govoreći o nezadovoljstvu koje su pokazali predsjednici asocijacija studenata s više fakulteta Univerziteta u Sarajevu, kaže da sazivanje Skupštine SPUS-a kasni čisto iz proceduralnih razloga, jer moramo ispoštovati sve administrativno-pravne preduslove da bismo mogli održati validnu, legalnu i legitimnu sjednicu Skupštine Studentskog parlamenta, kako bi studenti dobili prave, legalne i legitimne predstavnike. Na fotografiji koja se spominje nalaze se ljudi koji nisu studentski predstavnici, ili su nelegalno izabrani, ili su samoproglašeni studentski predstavnici. Mi imamo provjerene informacije da to rade određene vladajuće strukture na nekim fakultetima, pa čak i na samom Univerzitetu u Sarajevu, koje žele da imaju podobne studente koji će ih slijepo slušati i izvršavati sve njihove naloge i odluke. Ja mislim da studentima UNSA ne trebaju takvi ljudi da ih predstavljaju, i da moramo učiniti sve da studenti dobiju prave, istinske predstavnike koji će se boriti za njih.
Studentice i studenti koji su pokazali nezadovoljstvo su sa Akademije likovnih i scenskih umjetnosti, Muzičke akademije, Arhitektonskog, Građevinskog, Elektrotehničkog, Pravnog, Prirodno-matematičkog i Mašinskog fakulteta, te Kriminalistike, Političkih nauka, Stomatologije i Fakulteta islamskih nauka. Oni su napravili fotografiju, koju su podijelili na društvenim mrežama, i time iskazali nezadovoljstvo činjenicom da još uvijek nije održana izborna Skupština, iako se ona trebala desiti još u aprilu.
U emisiji TV1 Bez straha i cenzure 17. 9. 2018. godine, na pitanje Jeste li član SDA?, Serdarević je izjavio: Evo sad ću Vam jasno odgovoriti na to pitanje, i ekskluzivno. Napuštam funkciju predsjednika Studentskog parlamenta Univerziteta u Sarajevu i, evo, najavljujem aktivniji angažman upravo u toj stranci – u SDA, upravo iz ovih razloga koje sam pobrojao. Imao sam priliku da sarađujem sa svim strankama u svom mandatu i zaista sam jedino u toj stranci prepoznao vrijednosti za koje se ja borim i koje želim u svom životu i svom radu da propagiram. Istekao mandat, ali neću se ponovo kandidovati. Idem profesionalno da se sada angažujem kao pravnik, i, naravno, u politici da dam svoj doprinos, da se izborimo za što bolji status mladih ljudi i što bolje uslove u Bosni i Hercegovini. Naravno, za što ljepšu i ugodniju i bolju Bosnu i Hercegovinu.
Činjenica je da je Merim Serdarević bio član Asocijacije mladih SDA u izboru i imenovanju koordinatora za odnose s akademskom zajednicom i studentima i da mu je Facebook profil često tematski obojen obilježjima ove stranke, pri podržavanju kandidature svog prethodnika Harisa Zahiragića na izborima za člana Skupštine Kantona Sarajevo, te u mnogim drugim situacijama.
Optuživanje predstavnika studenata matičnih asocijacija da nisu legitimni samo zato što su doveli u pitanje legitimnost organizacije i njenog predsjednika, pokazuje još jedno popularno ponašanje u politici desne orijentacije, gdje se umjesto odgovornosti poseže za optužbama u cilju vlastite odbrane.
Školegijum je od početka decembra pokušavao dogovoriti intervju s Merimom Serdarevićem, koji je raznim izgovorima i otezanjem odgovora na upite izbjegavao pristati na njega. Njegov posljednji odgovor na poziv za intervju glasio je:
Poštovani Irhade,
u međuvremenu je došlo do promjena, naime ovih dana treba se održati Izborna skupstina SPUSa, na kojoj ce biti izabrano novo rukovodstvo. Shodno tome zamolicu te da sacekas izbor novog predsjednika i novog rukovodstva, jer smatram da ce oni u ovoj situaciji biti adekvatniji sagovornici. Veliki pozdrav.
Merim.
Ovakav odnos prema zahtjevima za intervju razumijemo kao bježanje od odgovornosti. A da bi se stvorio neki novi Studentski parlament, koji bi radio u korist studenata i studentica, potrebno je da se ne dopusti miješanje visoke politike koja pokušava SPUS pretvoriti u oruđe za svoju propagandu. Potrebno je ne dopustiti da se neko preko SPUS-a promoviše i koristi ga kao kartu za svoj ulazak u politiku. Potrebno je da se studenti više zainteresuju za svoje matične studentske organizacije, kako bi one bolje rješavale probleme u svom domenu, te tražile rješavanje problema i odgovornost od SPUS-a. Potrebno je da se trenutni Statut Studentskog parlamenta iz temelja pretrese, prilagodi demokratskom odlučivanju i preciznije definiše, da ga se ne može tumačiti protiv studentskih interesa. Potrebno je ne ugasiti ili ne ugroziti kritičko mišljenje i logiku u vezi s bilo čim što ima veze s pravima i obavezama studenata i studentica, razvojem pravednijeg društva i zaštitom istine. Sve to treba krenuti od studentica i studenata, koji više od bilo koga imaju instrumente da se situacija popravi.
